Dünyada pek çok sosyal medya girişimi oldu ama bazıları başarısız bir girişim olarak kayıtlara geçti. Peki, bunlar neler?
En başarısız sosyal medya platformlarını hiç merak ettiniz mi? Biz ettik ve sizin için bu hesapların özelliklerine, işlevlerine baktık. Ama önce sosyal medyanın gelişiminden kısaca bahsedelim. 1990’lar ve öncesinde tüm dünya ile tek noktadan iletişim kurmanın bir yolu yoktu. Aslında sosyal medyanın başlangıcı bunu mümkün kıldı. İnsanlar dünyanın öbür ucundaki insanların bile o kadar uzakta olmadığını fark etti.
Elbette, iş dünyası da bunu bir fırsat olarak görmeye başladı. Birçok şirket, platformlar oluşturdu ve çeşitli girişimler ortaya çıktı. Bunların büyük çoğunluğu başarıya ulaştı ancak bazıları hariç. İşte o bazıları.
Facebook’tan önce Orkut vardı
1997 yılında ilk sosyal ağ sitesi SixDegrees.com yayına başladı. Aslında yaklaşık 3,5 milyon kullanıcısı da vardı. Oldukça basit olan sitede kullanıcılar panolarda yayın yaparak, mesaj ve içeriklerini paylaşıyordu. Ancak 2001’de kapandı.
Google’da çalışan Türk mühendis Orkut Büyükkökten, ilk büyük sosyal medya platformunu kurdu. Hem de kendi adını verdi: Orkut. 2004 yılında yayına başlayan site, 300 milyon kullanıcıya ulaşmıştı. Ancak Facebook’un ortaya çıkıp, büyümesi ve Orkut’un mobile entegre olmaması üzerine gözden düştü. 2014’de Google, Orkut’u kapattı.
Google Wave, Google Buzz ve Google+
Google Buzz, 2009’da bir yıl önce başlatılan Google Wave‘in yerini alarak 2010’da piyasaya sürüldü. Her iki siteyi de Facebook ile rekabet etmek için Orkut’tan sonra geliştirdi. Bu platformlar, kullanıcıların gönderilerini arkadaşlarıyla veya herkese açık olarak paylaşmasını sağlıyordu.
Ayrıca içerikleri Twitter, YouTube, Flickr, Blogger ve diğer web sitelerinde paylaşma özelliği de vardı. Google Buzz’ın başarısızlığının nedeni, gizlilik sorunuydu. Wave ise karmaşıklıklarla doluydu. Bu sorunlar, onların yok olmasına neden oldu.
Başarısız sosyal medya platformlarından biri de yine Google’dan Google Plus oldu. Google+ da Facebook’a karşı savaşı kaybetti. Gerçek şu ki Google Plus bir sosyal ağ bile değildi. Belki de bu yüzden tutmadı. Teknik olarak bu mecranın henüz ölmediğini belirtelim. Hâlâ partidesin ama köşede tek başınasın.
Gerçek bir sosyal ağ: Friendster
2002 yılında başlayan Friendster, ilk yılında 2 milyondan fazla kullanıcı kazandı. Üyeler arkadaşlarıyla fotoğraf, video, mesaj ve yorum paylaşabiliyordu. Yani Facebook, Twitter ve Instagram’la benzer özelliklere sahipti.
MySpace, Facebook ve Twitter‘ın ortaya çıkmasından sonra Friendster gözden düşmeye başladı. Daha sonra 2011 yılında, çoğunlukla Asya ülkelerindeki kullanıcılara odaklı bir sosyal oyun platformu olarak yeniden hizmete girdi. Ancak 2015’te Friendster, sistemi askıya aldı ve 2018’de tamamen ortadan kalktı.
Friendster’ın çöküşünün bir nedeni, siteye kaç üyenin katıldığını takip edememesiydi. Daha fazla insan katıldıkça site gittikçe yavaşladı. İnsanlar yeni sosyal ağlara yöneldi.
Instagram gibi ama artık ölü: DailyBooth
DailyBooth, kullanıcıları bir başlıkla günlük fotoğraf çekmeye teşvik eden bir fotoğraf blogu sitesiydi. Instagram’a benzer özelliklere sahipti diyebiliriz. Instagram’ın başlatılmasından yaklaşık bir buçuk yıl önce piyasaya sürüldü.
Şubat 2009’da başlayan DailyBooth, Eylül 2009’da ünlülerin kullanmaya başlamasıyla popülerlik kazandı. Altı aydan kısa bir süre sonra 3 milyon fotoğraf yüklemesine ve 10 milyon yoruma ulaştı. Ancak başarısı uzun sürmedi. 2012’nin sonunda resmen kapatıldı.
MySpace, başarısız sosyal medya mecralarına katıldı
2005’ten 2008’e kadar MySpace, dünyanın en büyük sosyal ağ platformuydu. Haziran 2006’da en çok ziyaret edilen web sitesi olarak Google’ı bile geride bıraktı. Ancak 2011 yılında sadece bir ayda 10 milyon kullanıcı kaybetti.
MySpace, kişisel profiller, bloglar, gruplar, fotoğraflar, müzik, video ve daha fazlasını sundu. Ancak Facebook’un ortaya çıkması onun da sonunu hazırladı. Yıllar süren düşüşten sonra, MySpace’in müzik sahnesindeki etkisinden yararlanmak umuduyla Specific Media Group ve Justin Timberlake siteyi satın aldı.
iTunes Ping, müziğe odaklı bir ağ oldu
Apple‘a ait iTunes Ping, 2010’da piyasaya çıktığında 1 milyondan fazla kullanıcıya sahipti. Steve Jobs, iTunes Ping’i “Facebook ve Twitter‘ın iTunes ile buluşması gibi” olarak tanımladı. Ping’de kullanıcılar sanatçıları ve arkadaşlarını takip edebilir ve her birinin kısa gönderilerini görebilirdi.
Ancak 1 milyon kullanıcısı onu kurtaramadı. 2012 yılında Ping, kapısına kilit vurdu. Ardından yerini, Twitter ve Facebook için sosyal medya entegrasyonu aldı.
Yaratıcı videoların adresi olmuştu: Vine
Vine‘ın kısa ama görkemli bir varlığı oldu. 2012 yılında Twitter‘ın satın alıp başlattığı bu ağ da başarısız sosyal medya platformları arasında girdi. Vine, hızlı, altı saniyelik döngüsel video klipleri paylaşmak için geliştirilmişti.
2013’te App Store‘da en çok indirilen ücretsiz uygulama oldu. Aslında oldukça ilgi çekici, özgün içeriklerin merkeziydi. Komedi, müzik, stop motion ve animasyon içeren milyonlarca kısa video yüklendi. Hatta bazı Vine yıldızları televizyon reklamlarında rol alacak kadar ünlendi.
2016’da Twitter, Vine’ın yüklemelerini devre dışı bırakacağını ancak döngülü videoların görüntüleneceğini açıkladı.
Başarısız bir sosyal medya ağı daha: Meerkat
Meerkat, sosyal medya meraklıları için başka bir video platformuydu. Bu platform, canlı yayınlara odaklandı. Kısacası, canlı yayınlar yapıp paylaşılan bir ağ.
Meerkat’ın gözden düşüşü de Facebook ve Twitter’ın benzer özellikleri geliştirmesiyle oldu. Twitter, canlı video uygulaması Periscope‘u satın aldı ve Mart 2015’te piyasaya sürdü. Facebook, Nisan 2016’da Facebook Live ile karşımıza çıktı.
Yik Yak’ı duydunuz mu?
2014’te piyasaya sürülen anonim mesajlaşma mobil uygulaması, genç yetişkinler arasında hızla ivme kazandı. Yik Yak’ın değeri 400 milyon Dolara kadar çıkmıştı. En büyük özelliği anonimlikti. Kullanıcıların büyük çoğunluğu lise ve üniversite öğrencileriydi.
Üyeler, çevrelerindeki diğer anonim kullanıcıların görmesi ve etkileşim kurması için istedikleri her şeyi herkese açık olarak paylaşıyordu. Ancak bu özellik, çeşitli tehditlere ve nefrete dayalı şiddet gibi sorunlara yol açtı. Nihayetinde, 2017’nin başlarında tamamen kapandı.
Dünyanın en popüler sosyal ağı Facebook, 2,85 milyardan fazla kullanıcıya sahip. Facebook bir ülke olsaydı, dünyanın en kalabalık ülkesi olurdu. Çünkü dünyanın en kalabalık ülkesi Çin’in nüfusu 1,404 milyar.
