IBM Eagle adındaki kuantum işlemcisi süper bilgisayarlar tarafından simüle edilemeyeceği iddiasında. Yüksek bir kuantum hacmi olan IBM Eagle devrim yapmayı istiyor. IBM, kuantum hesaplama alanında büyük bir adım attığını iddia ederek, 100’den fazla kübite (Kuantum bit) sahip ilk yonga olan ve 127 kübitlik kuantum işlemcisi Eagle‘ı tanıttı. Şirket önümüzdeki yıllarda bu başarısını 10’a katlamaya hazırlandığını söyledi. Bilgisayar dünyasına son yıllarda giren bir kavram var ki o da kuantum bilgisayar sistemleri. Kuantum bilgisayarı, kuantum fiziği ilkelerini kullanan ve standart bilgisayarların en yüksek hesaplama kabiliyetinin çok üzerinde hesaplama yapabilen sistemlere deniyor.
Klasik bilgisayarlar, 1 veya 0 olması gereken “bitler” kullanarak çalışırken, kübitler aynı anda hem 1 hem de 0 olabiliyor. Dolayısıyla IBM Eagle’ın klasik bir süper bilgisayar tarafından simüle edilemeyen ilk işlemci olduğunu iddia ediyor. Hatta bahsi artırarak, tüm insanlarda bulunan atom sayısından daha fazla klasik parçaya ihtiyacımız olacağını söylüyor.
Kuantum hesaplamaları nedir?
Standart bilgisayar sistemlerinde 1 ve 0 bit değerlerini kullanıyoruz. Kuantum tarafında ise Qubit değeri kullanılıyor. Qubit aynı anda 1 ve 0 bitlerini işleme kapasitesine sahip. Her bir Qubit bir süper iletken devre üzerinde bulunuyor. Kuantum fiziği de işte burada devreye giriyor.
Hedef 1121 kübit!
Önümüzdeki yıllarda kuantum bilgisayarları klasik muadillerinden çok daha hızlı hale gelebilir. Zira yatırımlarda bu yönde yapılıyor. Ancak kübitleri inşa etmek oldukça zor bir iş. Ayrıca bu sistemlerin düzgün çalışmak için devasa boyutlardaki kriyojenik soğutuculara ihtiyaçları oluyor. Standart bilgisayar donanımlardan transistör sayısı arttıkça işlem kapasitesi de artıyor ancak elektriksel yapıların bir noktadan sonra tekrar yenilenmesi gerektiği için işlem süreci uzamaya başlıyor. Kuantum bilgisayarların ışık hızına yakın bir sürede tüm işlemleri tamamlayabileceği belirtiliyor. Bu bakımdan yüksek yoğunluklu işlemlerde kuantum bilgisayarlara ihtiyaç doğuyor. Normalde Qubitler çok kırılgan olduğu için uzay sıcaklığından 250 kat daha soğuk ortamlarda tutulması gerekiyor. Ayrıca veri kaybını önlemek için de çok iyi birleştirilmesi gerekiyor.
IBM, New York tesislerinde üretilen çipi oluştururken öğrendiği yeni tekniklerin, kuantum bilgisayarının soğutma ve kontrol sistemlerindeki diğer gelişmelerle birleştirilmesi sonucunda daha fazla kübit üreteceğini söyledi. Şirket bugün yaptığı açıklamada 2022’de 433 kübitlik bir “Osprey” çipi ve 1121 kübitlik bir “Condor” çipi planladığını söyledi.
Condor’un geliştirilmesinden sonra şirket, kuantum bilgisayarların klasik bilgisayarları yenebileceği ve “kuantum avantajı” olarak adlandırılan noktaya yaklaşacağını söylüyor. IBM Başkan Yardımcısı ve Araştırma Bölümünün Başkanı Darío Gil, bunun kuantum bilgisayarların geleneksel bilgisayarları bir kerede geçeceği anlamına gelmediğini söyledi.
IBM uzun süredir kuantum bilgisayarların geliştirilmesi için çalışıyor. Bu hafta kuantum bilgisayarların hayata geçmesi adına önemli bir adım attı. Eagle adını verdiği kuantum işlemcisi 127 Qubit performans değerine sahip ve süper bilgisayarlar tarafından simüle edilemeyen ilk örnek olduğu ifade ediliyor. IBM bu yongayı simüle etmek için dünyadaki tüm insanların toplam atom sayısından daha fazla klasik bitlere ihtiyacımız olduğunu belirtiyor.
Eagle işlemcisinde kontrol bileşenleri çoklu fiziksel katmanlara yerleştirilmiş. Qubitler ise tek bir katmanda toplanıyor. Bu tasarımın kuantum bilgisayar sektöründe yeni bir devrim olduğu ifade ediliyor.
Diğer bir yenilik ise kuantum hacminin hesaplanabilmesi. Daha önce tek bir açıdan hesaplanan kuantum performansı yeni kuantum hacmi parametresi ile hem farklı açılardan hem de birbiri ile etkileşimi üzerinden ölçülüyor.
Yüksek kuantum hacmi daha yetenekli bilgisayarlar anlamına geliyor. Honeywell tarafından kısa süre önce geliştirile kuantum bilgisayarı da sadece 10 bağlı Qubit ile 128 Qubit hacime ulaşabiliyordu. Eagle gelecek ay program kapsamındaki müşterilerine dağıtılacak.
IBM’in Eagle’ı önümüzdeki aydan itibaren Quantum Network’ün belirli üyelerine sunacağını söyleyen Gil şu açıklamayı yaptı:
IBM’in öngördüğü şey, her bir görev için neyin en iyi olduğuna bağlı olarak, bir bilgi işlem uygulamasının bazı bölümlerinin geleneksel çiplerde, bazı bölümlerinin ise kuantum çiplerinde çalıştığı bir dünyadır. Önümüzdeki birkaç yıl içinde, pratik değeri olabilecek bir kuantum avantajı gösterimine ulaşabileceğimize inanıyoruz. Biz bunu hedefliyoruz.
