AMD CEO’su Lisa Su, Computex 2022 açılış konuşmasında Ryzen 7000 serisi işlemciler ve 600 serisi anakartlarla ilgili birçok ayrıntı açıkladı. AMD, sunum sırasında 5.5 GHz hıza ulaşan 16 çekirdekli Zen 4 işlemcisini sergiledi. Ayrıca Intel’in amiral gemisi Core i9-12900K ile kıyaslama yapmayı ihmal etmediler. AMD, Computex 2022’de Ryzen 7000 işlemcilerini resmi olarak tanıttı. Yeni Zen 4 mimarisi üzerine inşa edilen işlemciler hızlarıyla öne çıkıyor. Bu sonbaharda satışa sunulması beklenen işlemcilerin hızı konusunda ise AMD oldukça iddialı.
AMD Ryzen 7000, Intel’den yüzde 31 oranında daha performanslı!
Beklendiği gibi, Ryzen 7000 ‘Raphael’ serisi Zen 4 mikro mimarisini ve AM5 soketini kullanıyor. Öyle ki yeni soket yeni anakart demek. Bu noktada şirket, yepyeni işlemcileri kullanabilmemiz için 600 serisi yonga setleriyle ilgili birçok detay verdi. AMD, yeni Ryzen 7000‘in belirli uygulamalarda Intel’in en iyi işlemcilerinden yüzde 31 oranında daha hızlı çalıştığını belirtti. 5 nanometre teknolojisi ile üretilen çekirdeğe sahip ilk masaüstü işlemci olan Ryzen 7000, bu anlamda şirket için büyük bir önem arz ediyor.
Kırmızı ekip, 600 serisi yonga setleri için standart X670 ve B650 serisinin yanı sıra yeni bir ürün katmanı (X670E-Extreme) getiriyor. X670E anakartlar PCIe 5.0 için tam destekle gelirken, X670 ve B650 anakartlar PCIe 5.0 ve PCIe 4.0 için çeşitli seçeneklere sahip olacak. AMD ayrıca AM5 soketinin 170W’a kadar CPU’ları destekleyeceğini ve bunun da yüksek çekirdekli modeller için yeterli olacağını söyledi. Raphael serisi çipler, HDMI 2.1 ve DisplayPort 2 arabirimleri dahil olmak üzere dört adede kadar ekran çıkışını destekliyor. Ryzen 7000’de iki adet 5nm’lik Zen 4 çekirdeğinin yanı sıra yeniden tasarlanmış 6nm I/O çekirdeği bulunacak. AMD CEO’su Lisa Su, Ryzen 7000’in 5GHz’in üzerinde hız sunacağını belirtti. Yapılan testlerde yeni 7000 serisinin Ryzen 5950X’ten yüzde 15 daha hızlı olduğu vurgulandı. Ayrıca Ryzen 7000 CPU‘lar, Ryzen 5000’e göre iki kat daha fazla L2 önbellek miktarıyla geliyor.
Zen 4 Mimarili Ryzen 7000 ‘Raphael’ Özellikleri
5nm Zen 4 yongaları için en büyük haber, önceki nesil Zen 3 tabanlı Ryzen 5000 işlemcilere karşı kaydedilen minimum %15’lik tek çekirdek performansı. AMD bize bunun döngü başına talimat (IPC) ve frekans geliştirmelerinin bir karışımı sayesinde geldiğini söylüyor. Zen 2 ve Zen 3 işlemcilerde gördüğümüz gibi, 5.5 GHz’e varan yüksek frekans hızları yalnızca tek bir çekirdek için geçerli. Ayrıca bu çekirdekler ani iş yükleri sırasında belirli bir süre yüksek saat hızlarında kalabiliyor. AMD’nin yeni işlemcisinde 16 çekirdek kullanmaya devam etmesinin nedeni olarak ise çift görevli özel bir I/O çekirdeğine yer açmak için olduğu gösteriliyor. Bu çekirdek ilk olarak Ryzen 7000 işlemcilerde RDNA 2 grafiklerine ev sahipliği yapacak. Sonunda AMD’nin Ryzen serisi entegre grafikleri sunacak. AMD, Ryzen 6000 mobil CPU’lardaki entegre RDNA 2 performansına dayalı olarak, gelişmiş oyun performansı sunmayı hedefliyor.
%15’lik performans kazancı yalnızca IPC iyileştirmelerine dayanmıyor. Ancak gelişmiş tek çekirdek performansı iş yükleri çekirdeklere dağıldıkça güçlendirildiği için CPU genelinde performansı artırdığı anlamına geliyor. Bu amaçla AMD, Ryzen 7000 yongalarını takacağımız AM5 soketinin maksimum güç dağıtımını 170W’a yükseltti. Önceki AM4 soketi maksimum 142W ile zirveye çıkıyordu ve 28W’lık bir artış söz konusu. I/O aynı zamanda yeni AM5 platformu için bir dizi bağlantı seçeneği sağlayacak. AMD’nin ilk nesil Ryzen ile piyasaya sürülen AM4 platformunu emekliye ayırdığını bir süredir biliyorduk, Ryzen 7000 ile AM5 ilk defa gözler önüne seriliyor. AM5 anakartlar, tümü I/O kalıbı tarafından etkinleştirilen 24 adet PCIe 5.0 hattını, 20 Gbps hıza sahip 14 adede kadar USB bağlantı noktasını ve dört bağımsız ekran çıkışını (HDMI 2.1 veya DisplayPort 2) destekliyor.
Ryzen 7000 ‘Zen 4’ İşlemci Performansı
Ryzen 7000 işlemciler ayrıca yapay zeka (AI) hızlandırma için genişletilmiş komut setleriyle birlikte geliyor. Maalesef AMD bu konuya ilişkin ayrıntıları paylaşmadı ve biraz beklememiz gerekecek. Öte yandan Gigabyte hack sızıntıları sayesinde Zen 4’ün zaten AVX-512 komut setini desteklediğini biliyoruz. Hatırlarsanız Intel, hibrit mimari nedeniyle 12. Nesil Alder Lake işlemcilerinde AVX-512 işlevselliğini devre dışı bırakmıştı. Bu da belirli senaryolarda AMD için bir avantaj. Ayrıca AM5, Intel’in Alder Lake platformuyla rekabet edebilmek için DDR5’i de destekleyecek. Ancak, AM5 anakartlar yalnızca DDR5 kullanacak. Intel Alder Lake ise hem DDR4 hem de DDR5 desteği sunuyor.
AMD ayrıca Zen 4 için çekirdek başına L2 önbelleği ikiye katlayarak 1 MB’a çıkardı. Intel çiplerinde daha büyük L2 önbellek miktarlarının özellikle veri merkezi iş yüklerine fayda sağladığını görmüştük. Dolayısıyla Zen 4 mimarisi ile artan L2 miktarı, EPYC Genoa sunucu yongaları da dahil olmak üzere birçok AMD işlemcisi için olumlu katkılar sunacak. Bu yeni sistem aynı zamanda yeni bir yonga seti anlamına da geliyor. AMD’nin bu cephede de söyleyeceği bazı şeyler mevcut. X670 ve B650 yonga setlerine ek olarak şirket, yeni X670E yonga setini piyasaya sürüyor. AMD bu yonganın overclocking senaryoları için tasarlandığını söylüyor. Yeni set tüm depolama ve grafik yuvalarında PCIe 5.0 desteğine de sahip olacak.
Burada Ryzen 7000 işlemcinin hem blok şemasını hem de etkinlik sırasında gösterilen çıplak halini (IHS’siz) görüyoruz. CPU, her biri sekiz çekirdeğe sahip iki adet 5nm çekirdek yongası barındırıyor. AMD bunların TSMC’nin yüksek performanslı 5nm (N5) işlem teknolojisinin optimize edilmiş bir sürümüne dayandığını söylüyor. Ayrıca yonga kalıpları, önceki Ryzen çekirdek yongalarında gördüğümüzden çok daha yakın şekilde konumlanmakta. Daha ucuz X670 ve B650 seçenekleri hala hız aşırtmayı destekliyor, ancak PCIe 5.0 erişimini sınırlıyor. X670, isteğe bağlı PCIe 5.0 grafiklerinin yanı sıra en az bir. PCIe 5.0 NVMe yuvasını desteklerken B650. PCIe 5.0 grafik seçeneklerini sunmuyor.
Bu sonbaharda çıkacak olan AMD Ryzen 7000 özellikleri hakkında ilerleyen süreçte daha fazla bilgiye ulaşmayı umuyoruz. Önümüzdeki aylarda yeni işlemcinin detaylı özellikleri, fiyatı ve çıkış tarihi netlik kazanacaktır. Yepyeni G/Ç kalıbı, bahsettiğimiz gibi 6nm üretim bandından çıkarken PCIe 5.0 ve DDR5 kontrolcülerini barındırıyor. Daha da önemlisi, bu bölümde Ryzen işlemciler için çok önemli bir yenilik. RDNA 2 grafik motoru yer alıyor. 6nm G/Ç yongası ayrıca Ryzen 6000 mobil işlemcilerde kullanılan, verimli bir güç mimarisine sahip.
Raphael yongalar, doğrudan yuvadan 24 adede kadar PCIe 5.0 şeridi için destek sağlıyor. Dr. Su bellek frekanslarından söz etmedi. Lakin test notlarına baktığımızda DDR5-6000 CL30 RAM ile çalışan 16 çekirdekli bir CPU görüyoruz. Ancak AMD genelde kıyaslamalar için XMP profillerini kullanmayı tercih ediyor.
CPU tasarımcısı, kısa süre önce DDR5 belleklerinde olağanüstü hız aşırtma yetenekleri sunmakta. Bellek kontrolcüsünün geliştirmeler alacağını söylemişti. Ayrıca başvurulan yeni patent, şirketin yeni bir otomatik hız aşırtma özelliği üzerinde çalıştığını gösteriyor. Kırmızı ekip entegre olarak çalışan iGPU’nun özelliklerini paylaşmadı. Ancak bu iGPU’yu yakın zamanda yapılan bir kıyaslama sunumunda. 1.000 ile 2.000 MHz arasında çalışırken gördük. RDNA 2 motoru, DisplayPort 2 ve HDMI 2.1 bağlantı noktaları mevcut. Dört adede kadar ekran çıkışını destekliyor. Tüm Ryzen 7000 yongalarında bir grafik birimi mevcut. Bu nedenle şimdilik Intel “F serisinde” olduğu gibi grafiklerden yoksun bir işlemci olmayacak gibi görünmekte. Entegre RDNA 2 birimi, AMD’nin OEM pazarındaki en zayıf yönlerinden birini kapatacak. İlave olarak, donanımsal sorunlarla ilgilenen kişiler artık basit bir ekran çıkışına ihtiyaç duyuyor.
Şaşırtıcı bir şekilde, yeni G/Ç bölümü önceki nesil 12nm G/Ç kalıbıyla kabaca aynı alana sahip. 6nm kalıbın GlobalFoundries’in 12nm kalıbından çok daha yoğun. Yani çok daha fazla transistör barındırdığını biliyoruz. Ancak yeni gelen entegre GPU muhtemelen yonga kalıbı içinde önemli bir alan işgal ediyor.
Intel’in Raptor Lake yongaları, mevcutta kullanılan aynı Golden Cove çekirdekleriyle birlikte gelecek. Ancak Intel’in performansı artırmak için saat hızlarına dokunuşlar yapmasını bekliyoruz. Hal böyle olunca Ryzen 7000 ile Raptor Lake arasındaki rekabetin kızışacağını söyleyebiliriz.
- 2017: Zen 1 — +52% IPC kazancı.
- 2019: Zen 2 — +16% IPC kazancı.
- 2020: Zen 3 — +19% IPC kazancı.
- 2022: Zen 4 — ?
TSMC 5nm üretim bandından çıkan çiplerin 5.52 GHz’e ulaştığını görmek etkileyiciydi. Ancak AMD, >%15’lik farkın yüzde kaçının frekanstan veya IPC’den geldiğini söylemekten kaçındı. Frekans hızlarının 5.5 GHz gibi yüksek rakamlara çıktığını düşünürsek, IPC kazançlarının tek basamaklı olmasını bekleyebiliriz.
